Histerektomi

Histerektomi (Rahmin Alınması) Nedir?

Kadınlarda sezaryenden sonra ikinci sıklıkta uygulanan değişik nedenlerle cerrahi olarak rahmin alınması operasyonlarından, ameliyatlardandır histeretomi.

Histere:  Rahim-Ektomi: Latince kelimelerin birleştirilmesiyle türemiş çıkarma anlamında kullanılan bir sözcüktür.

Histerektomi Türleri

Total Abdominal Histerektomi (TAH)

TAH ameliyatlarında yumurtalıklar (overler) çıkarılmamaktadır, karından yapılan (abdominal) kesi ile rahmin tamamının çıkarılması ameliyatıdır.

Genelde 45 yaş altı kadınlarda yumurtalıklar (overler) faaliyetlerini menopoza kadar sürdüreceğinden yerinde bırakılmaktadır.

Kadınlar ameliyat sonrası dönemde adetten kesilmekle birlikte menopoza girmez, yumurtalıklardan salgılanan hormonların etkisiyle sıcak basması, terleme, ateş, çarpıntı gibi sıkıntıları yaşamaz… Bu süre sonunda, yumurtalık rezervi tükenip estrojen hormonunun azalması ile bu tür menopozal şikayetler de söz konusudur.

Subtotal Histerektomi

Subtotal histerektomi, karından yapılan kesi ile rahim ağzı (cerviks) yerinde bırakılarak rahmin alınması ameliyatıdır, bu uygulamalar, genç yaşlarda (40 yaşından önce) tercih edilmektedir. Amaç, kadınların ameliyat sonrası dönemde az da olsa adet görmelerinin devam etmesi ve  psikolojik olarak rahatlamalarını sağlamaktır.

Dezavantajı’ da ameliyattan sonra rahim ağzı kaldığı için ileri yaşlarda cerviks ca (rahim ağzı kanseri) açısından bu hastaların yıllık kontrolleridir.

Vajinal Histerektomi

Vajinal histerektomi yani VAH, vajinal yoldan (alttan) rahmin çıkarılarak alınması ameliyatıdır, bu uygulamalar sıklıkla kadınlarda “uterin prolapsus” adı verilen rahim sarkmaları nedeni ile yapılmaktadır.

Rahmin vajinal yoldan alınması, karında yapılan kesilere göre çok daha hızlı iyileşmekte, hastalar çok daha kolay ayağa kalkabilmekte, işlerinin başlarına daha çabuk dönebilmekte ve ameliyat sonrası ağrı, enfeksiyon gibi riskler daha az rastlanmaktadır.

Gerektiğinde, vajinal histerektomi ameliyatı ile eş zamanlı mesane sarkması (sistosel) ve bağırsağın son kısmının sarkması (rektosel) ameliyatları da yapılabilmekte; VAH ameliyatları karından yapılan histerektomilere oranla, kadınların yalnızca dörtte birinde tercih konusu olmaktadır.

Rahimle birlikte her iki yumurtalığın alınması ameliyatıdır Total Abdominal Histerektomi + Bilateral Salpingooferektomi (TAH+ BSO)…

Genellikle 45 yaş üzeri hastalarda rahim ile birlikte yumurtalıklar da çıkarılmaktadır. TAH+ BSO uygulamalarındaki amaç, kişinin zaten yumurtalıklarının menopozla birlikte tükeneceği düşünülerek hastayı hayatının geri kalan dönemlerinde olası yumurtalık kanserlerine karşı korumaktır, ayrıca 50 yaş altında olmasına rağmen yumurtalıklarında kistleri olan veya endometriosis problemi olan kişilerde de TAH+ BSO ameliyatları yeğlenmektedir.

Yumurtalık ve rahimleri alınmış hastaların menopoza ani bir şekilde girmesi söz konusudur bu durum “cerrahi menopoz” olarak adlandırılmaktadır; bu yüzden ameliyattan 15-20 gün sonra sıcak basmaları (hot flush) gece terlemeleri, ateş, sıkıntı ve çarpıntılar, normal menopoza giren bayanlara göre oldukça şiddetli ve ani bir şekilde başlar.

Ameliyattan kısa süre sonra uygun hastalarda yapılacak estrojen hormonu tedavileriyle (ERT) kişilerdeki bu tür sıkıntıların azaltılması söz konusudur.

Total Abdominal Histerektomi + Unilateral Salpingooferektomi (TAH+USO)

Rahimle birlikte her iki yumurtalıktan yalnızca birisinin alınması ameliyatıdır; bu ameliyatlar, rahimle birlikte yumurtalıkların yalnızca birisi sorunlu ve yaşı genç hastalarda tercih edilen nadir bir uygulamadır. Amaç da tek yumurtalığın bırakılarak salgılanan hormonlarla menopoza giriş süresinin uzatılmasıdır.

Laparoskopik Histerektomi

Bu tür ameliyatlar “Laparoskop” adı verilen cihaz yardımıyla göbek deliği içine yapılan bir cm’lik bir kesiyle batın içine bir kamera ile girilerek monitorden görüntüleme sağlanması ve kasık bölgelerinden yapılan yaklaşık yarım cm ‘lik kesilerden sokulan cerrahi aletlerle rahmin asıcı bağlarının kesilmesi sonrasında rahmin vajinal yoldan (alttan) çıkartılmasını içermektedir.

Bu uygulamayla hastalarda batın kesisi yapılmadığı için yara iyileşme daha hızlı gerçekleşmektedir, Laparoskopik yoldan yapılan histerektomiler, deneyimli jinekolog cerrahlar tarafından yapılması gereken özellikli ameliyatlardandır.

Histerektomi Ameliyatları

Histerektomi ameliyatları, sıklıkla aşağıdaki nedenlerle yapılmaktadır.

1- Myomların alınması

Histerektomi, sıklıkla rahimden köken alan ve iyi huylu tümörler grubunda yer alan myom sebebiyle gerçekleştirilmekte; tıbbi literatürde myom, uterin fibroid, myoma, uterin myom, fibroid, leiomyoma veya myoma uteri gibi adlarla tanımlanmaktadır.

Halk arasında ise rahimde ur, iyi huylu rahim tumörü gibi isimlerle bilinmektedir. Myomlar kadınlarda adet düzensizlikleri ve buna bağlı kansızlık, kasık ağrıları, adet sancıları (dismenore),kabızlık, sık idrar çıkma, böbrek ve idrar kanalı ile ilgili problemlere sebebiyet vermektedir.

Rahimde ur, iyi huylu rahim tumörü gibi isimlerle, halk arasında bilinmektedir; myomlar kadınlarda adet düzensizlikleri ve buna bağlı kansızlık, kasık ağrıları, adet sancıları (dismenore), kabızlık, sık idrara çıkma, böbrek ve idrar kanalı ile ilgili problemlere yol açmaktadır.

Özellikle bazı durumlarda genç hastaların çocuk beklentileri olabilir; bu kişilerde rahmin yerinde bırakılarak yalnızca myomların alınmasının da tercihi söz konusudur (myomektomi ameliyatı).

İleri yaşlarda da rahmin tamamen alınması, zaman içinde rahimdeki milimetrik myomların büyüyerek hastayı ikinci bir ameliyattan koruma amaçlanmaktadır.

2- Kanser

Uterin Ca yani rahim kanseri, rahim ağzı kanseri (Cerviks Ca), yumurtalık kanseri (Over Ca) durumlarında, rahmin alınması ameliyatlarının sıklıkla yapıldığı bilinmektedir.

3- Endometriyal Hiperplazi

Endometrium adı verilen ve rahim içini kaplayan zarın patolojik bir şekilde kalınlaşması kansere zemin hazırlayabilir; her ne kadar belli medikal tedaviler uygulanabilse de sorunu sürekli tekrarlayan ileri yaş grubundaki hastalarda histerektomi ameliyatlarının tercih edilmesi gerekir.

4- Tedavilere Cevap Vermeyen Adet Düzensizlikleri

Medikal tedavilere rağmen kişilerde adet düzensizlikleri (sık ve yoğun şekilde adet görmeler) devam Eder ise ve kişi fertilitesini tamamlamışsa (yani ileride bir çocuk istemi yoksa) histerektomi ameliyatlarının yapılması gerekir.

Adenomyozis adı verilen ve rahmin bütün olarak büyüdüğü durumlar, kişilerde sürekli bir kasık ağrısı, adet düzensizliği ve sancılı adet görme gibi şikayetler yaratabilir, bu durumlarda da histerektomi ameliyatlarının sıklıkla düşünülmesi gerekmektedir.

5- Endometriozis

Rahim içinde yer alan hücrelerin batın içinde yerleşmesi ve buralarda çoğalarak yapışıklıklar (adezyon) geliştirmesi ile karakterize bir hastalıktır endometriozis… Endometriozis problemini taşıyan hastalarda, sancılı adet görme (dismenorea) gebe kalamama (infertilite), ilişki sırasında şiddetli sancıların yaşanması (disparunia) gibi şikayetler görülmektedir.

Bazen de “endometroma (çikulata kistleri)” adı verilen yumurtalık kistleri de görülebilmektedir. Bir seçenek olarak endometrozis hastalığında, rahmin alınması ameliyatı, en son olarak düşünülmesi gerekir.

6- Rahim Sakması

Çok sayıda yapılan normal doğumlar ve bağ dokusu elastikiyetinin azlığı durumlarında rahimin vajinal kanaldan dışarı sarkması (uterin prolapsus) söz konusudur; böyle bir durumda genellikle vajinal yoldan (alttan) yapılan ameliyatlarla rahim tümden alınır, bu tür ameliyatlar “Vajinal Histerektomi (VAH)” olarak adlandırılır.

Fakat bazı özel durumlarda, özellikle genç hasta grubunda; rahmin alt kısmı kesilerek yukarıya asılabilir.

7- Doğum ve Gebelik Komplikasyonları

Normal ya da sezaryen doğumlardan sonra yorgun rahmin güçlü bir şekilde kasılamaması (uterin atoni) aşırı kanamalara yol açabilir, bu tür durumlar “acil histerektomi” gerekçesidir ve geç kalınması halinde hastanın kaybedilmesi söz konusudur.

Rahmin doğumda yırtılması (uterin ruptür) veya kürtaj sırasında delinmesi (uterin perforasyon) durumlarında da primer onarımın yetersizliği görülebilir bu durumda da kişinin rahminin acil olarak tümden alınması, hayat kurtarabilir…

8- Diğer Nedenler

Tüp ve yumurtalıkları kaplayan abseler yani tuovaryen abse, yumurtalık ve batın kistleri, endometrial polip gibi nadir durumlarda da histerektomi ameliyatları uygulanabilir.